EMPATİ VE İLETİŞİM

EMPATİ NEDİR?
“Empati, bir insanın, kendisini karşısındaki insanın yerine koyarak onun duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlaması” şeklinde tanımlanabilir.
Carl Rogers’in 70’li yıllarda ulaştığı empatik anlayış, bugün çoğunluğun üzerinde uzlaştığı bir tanıma dönüşmüştür. Katı bir nitelik taşımayan söz konusu tanım, genel çizgileriyle şöyledir: “Bir kişinin kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak olaylara onun bakış açısıyla bakması, o kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlaması, hissetmesi ve bu durumun ona iletilmesi sürecine empati” adı verilir.

Empatik bir anlayışla dinleme, bireyin kendi objektifliğini yitirmeden, olayları, karşısındaki bireyin içinde bulunduğu durumu ve onun görüş açısını dikkate alarak dinlemesidir. Bu arada onu eleştirmek ve yargılamaktan kaçınılması önerilir. Bireyleri en çok tedirgin eden şeylerden biri başkaları tarafından eleştirilmektir. Empatik dinlemede birey karşısındakini ne över, ne yargılar ne de suçlar ama onu anlamaya çalışır. Bu anlayış insanların birbirlerine yaklaşmasına ve aralarında gerçeğe dayanan sevginin gelişmesine yol açar
Öğretmen öğrencinin yerine kendisini koyarak anlatacağı dersi ve sunum şeklini düşünürse, öğrenci tarafından ortaya konulacak sorunların tamamına yakınını ders öncesinde ortadan kaldırabilir.
ETKİN DİNLEME İÇİN NELER GEREKLİDİR?
Etkin Dinleme’nin etkili olabilmesi için öğretmenin bazı tutumlara sahip olması gerekir. Bunlar olmadan öğretmenler içtenlikten uzak ve yönlendirici olarak algılanırlar, hatta en doğru yapılan Etkin Dinleme bile öğrenciye yapay ve mekanik görünür.

1. Öğretmen, öğrencinin kendi sorunlarını çözebileceğine içtenlikle inanmalıdır. Öğrenci çözümü bulmakta yavaşsa yine yukarıdaki örnekte olduğu gibi yönteme güvenmeli, günler, haftalar, hatta aylar alsa bile, Etkin Dinleme’nin amacının çözüm bulmayı kolaylaştırmak olduğu unutulmamalıdır.
2. Öğretmen, öğrencinin dile getirdiği duygu ve düşüncelerini, bir öğrencide olmaması gereken düşünceler saysa bile gerçekten kabul edebilmelidir. Öğrenciler bu duygularını açıkça dile getirip derinlemesine incelediklerinde onlardan kurtulabilirler.
3. Öğretmen, duyguların genelde geçici ve anlık olduğunu bilmelidir. Etkin Dinleme, öğrencilerin duygudan duyguya atlamalarına ve duyguların açığa çıkarak boşaltılmasına yardımcı olur. “Bu da geçer” sözü özellikle insan duyguları için söylenmiştir.
4. Öğretmen, öğrenciye sorunlarında yardımcı olmayı istemeli bunun için zaman ayırmalıdır.
5. Öğretmen sorunu olan her öğrenciyle birlikte olmalı ama kendi kimliğini korumalıdır. Öğrencinin sorunlarını kendininmiş gibi hissetmeli ancak kendi sorunu olmasına izin vermemelidir.
6. Öğretmenler öğrencilerinin sorunlarını paylaşmak ve konuşmaya başlamak için zorlanabileceklerini bilmelidirler. Etkin Dinleme, öğrencinin sorununa açıklık getirip derinine inmesine böylece kendini rahatça anlatmaya başlamasına yardımcı olur. Öğretmenler de konuşmak istedikleri zaman öğrenciye bunu açıkca söyleyip ona daha yararlı olabilecek bir başka kişiyi önermelidir.
7. Öğretmenler öğrencilerinin sorunlarının gizliliğine saygı duymalıdır. Çoğu zaman öğretmenler arasında çocukların sorunu açıkca konuşulur, oysa hiçbir danışmanlık ilişkisini bundan daha çabuk yok edemez.